Awans zawodowy: Jak zostać nauczycielem mianowanym?

Informacje o tym, kto może zostać nauczycielem mianowanym.

Awans zawodowy: Jak zostać nauczycielem mianowanym?

Nauczyciel to zawód zaufania publicznego, wykonywany przez odpowiednio przygotowanego specjalistę, do prowadzenia pracy dydaktyczno-wychowawczej. Osoba taka ma określone predyspozycje i kompetencje, które poparte są kierunkowym wykształceniem wyższym. Niezbędne jest także przygotowanie pedagogiczne i zawodowe do nauczania formalnego w oświacie.

Internetowy Słownik Języka Polskiego PWN definiuje termin nauczyciel w następujący sposób:

«osoba trudniąca się uczeniem kogoś»,
«czynnik kształtujący czyjąś świadomość, regulujący czyjeś postępowanie».

Zawód nauczyciela to wymagające zadanie, które często łączy się z misją krzewienia edukacji. Pedagog zwykle potrafi inspirować, zachęcać do zdobywania wiedzy i motywować do rozwoju osobistego uczniów. Sam też znajduje na to czas, a to umożliwia mu ubieganie się o awans zawodowy i tytuł nauczyciela mianowanego, co jest jego obowiązkiem i musi go odpowiednio zaplanować. Jakie warunki należy spełnić, by nauczyciel mógł ubiegać się o awans zawodowy i zdobyć tytuł nauczyciela mianowanego?

Awans zawodowy nauczyciela krok po kroku

Istnieją szczegółowe wytyczne, które określają zakres wiedzy, umiejętności i innych kompetencji oraz wymagań, jakie powinien spełniać nauczyciel, aby uzyskać tytuł.

Podstawy prawne awansu zawodowego nauczyciela:

Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. — Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2018 r. poz. 967 i 2245 oraz z 2019 r. poz. 730 i 1287)
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. z 2018 r. poz. 1574)
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2019 w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (zmieniające), (Dz.U. z 2019r. poz. 1650).

Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.
W Dzienniku Ustaw z 9 grudnia 2020 roku, poz. 2200 ukazał się tekst jednolity wspomnianego rozporządzenia w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli. Stanowi on załącznik do obwieszczenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 17 listopada 2020 w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzeni MEN w sprawie awansu zawodowego.

Kiedy będziemy powoływać się na artykuły – będzie to odwołanie do Karty Nauczyciela, która jest ustawą. Tam, gdzie przywoływane są paragrafy – mówimy o rozporządzeniu z 2002 roku w sprawie uzyskiwania przez nauczycieli stopni awansu

Warunki nadania stopnia nauczyciela mianowanego (art. 9b, ust. 1):

spełnianie wymagań kwalifikacyjnych, o których mowa w artykule 9 ust.1 pkt 1 oraz ust.2 i 3,
odbycie stażu w wymiarze 2 lata i 9 miesięcy,
uzyskanie na koniec stażu pozytywnej oceny dorobku zawodowego,
zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną.

Warunki rozpoczęcia stażu nauczyciela początkującego:

Nauczyciel kontraktowy dołącza do wniosku o rozpoczęcie stażu plan rozwoju zawodowego.
Dyrektor szkoły, w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć w szkole, zatwierdza plan rozwoju zawodowego albo zwraca go nauczycielowi do poprawienia wraz z pisemnym zaleceniem wprowadzenia niezbędnych zmian.
Nauczyciel jest obowiązany poprawić plan rozwoju zawodowego zgodnie z zaleceniami dyrektora szkoły i ponownie przedłożyć go dyrektorowi szkoły w wyznaczonym przez niego terminie, nie krótszym niż 3 dni robocze. Dyrektor szkoły zatwierdza poprawiony plan rozwoju zawodowego, uwzględniający jego zalecenia, w terminie 7 dni od dnia jego przedłożenia.
W paragrafie 9c, ust. 3 czytamy: W okresie stażu nauczyciel realizuje własny plan rozwoju zawodowego zatwierdzony przez dyrektora szkoły, uwzględniający wymagania, o których mowa w art. 9g ust. 10 (czyli w rozporządzeniu). Po zakończeniu stażu nauczyciel składa dyrektorowi szkoły sprawozdanie z realizacji tego planu.
Nauczycielowi kontraktowemu odbywającemu staż dyrektor szkoły przydziela spośród nauczycieli mianowanych lub dyplomowanych opiekuna, z tym że w przedszkolach, szkołach i placówkach, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2, opiekunem nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego może być również nauczyciel zajmujący stanowisko kierownicze – art. 9c, ust.4.

A także:

Zatrudnienie w wymiarze co najmniej ½ obowiązkowego wymiaru zajęć w jednej lub łącznie w kilku szkołach (art. 22 ust. 3 i 4 KN), zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami.
Nauczyciel kontraktowy może rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej 2 lat.
Nauczyciel rozpoczyna staż z początkiem roku szkolnego, nie później jednak niż w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć, na swój wniosek skierowany do dyrektora szkoły.
W przypadku nawiązania stosunku pracy po upływie terminu, o którym mowa w ust. 1, nauczyciel nie rozpoczyna stażu do końca tego roku szkolnego (art. 9d ust. 2 KN).

Warto nadmienić, że to nie wszystkie składowe, które trzeba wziąć pod uwagę. Nauczyciel, który chce ubiegać się o promocję na wyższe stanowisko, powinien zapoznać się z poniższymi zapisami.

W § 7. 1 czytamy, że nauczyciel kontraktowy ubiegający się o awans na stopień nauczyciela mianowanego w okresie odbywania stażu powinien:

uczestniczyć w pracach związanych z realizacją zadań dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych i innych statutowych zadań szkoły oraz wynikających z potrzeb szkoły i środowiska lokalnego;
doskonalić kompetencje w związku z wykonywanymi obowiązkami, zwłaszcza w zakresie kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych;
prowadzić zajęcia w obecności opiekuna stażu w wymiarze co najmniej 4 godzin w roku szkolnym oraz dyrektora szkoły w wymiarze co najmniej jednej godziny w okresie stażu, oraz omawiać je z osobą, w której obecności zajęcia zostały przeprowadzone;
przeprowadzić co najmniej 2 godziny zajęć otwartych dla nauczycieli szkoły, w której odbywa staż, oraz dokonać ich ewaluacji, w obecności, w miarę możliwości, nauczyciela-doradcy metodycznego w zakresie tych zajęć.

Ponadto, należy uwzględnić następujące kwestie:

Dyrektor szkoły zapewnia nauczycielowi odbywającemu staż warunki do:
obserwacji zajęć dydaktycznych, wychowawczych oraz innych zajęć prowadzonych w szkole, w szczególności zajęć prowadzonych przez nauczyciela tego samego przedmiotu lub rodzaju zajęć, w tej samej lub innej szkole;
udziału w formach doskonalenia zawodowego, określonych w zatwierdzonym planie rozwoju zawodowego;
korzystania z pomocy merytorycznej i metodycznej biblioteki pedagogicznej, poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innych placówek oświatowych.
W trakcie stażu dyrektor szkoły obserwuje i omawia z nauczycielem co najmniej jedne prowadzone przez niego zajęcia.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach, w trakcie stażu, dyrektor szkoły może pisemnie zobowiązać nauczyciela do wprowadzenia zmian w planie rozwoju zawodowego, w wyznaczonym przez niego terminie, nie krótszym niż 5 dni, lub zmienić nauczycielowi opiekuna stażu.
W trakcie stażu nauczyciel może wprowadzać zmiany w planie rozwoju zawodowego za zgodą dyrektora szkoły.

Dyrektor szkoły, w terminie 7 dni od dnia przedłożenia zmienionego planu rozwoju zawodowego, zatwierdza ten plan albo zwraca go nauczycielowi do poprawienia wraz z pisemnym zaleceniem wprowadzenia niezbędnych zmian.

Absencja nauczyciela - co na to przepisy?

Staż nauczyciela ulega przedłużeniu o czas trwania nieobecności trwającej nieprzerwanie dłużej niż miesiąc. Nieobecności nauczyciela w pracy może wynikach z następujących powodów:

pozostawania w stanie nieczynnym,
czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,
zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy lub urlopu innego niż urlop wypoczynkowy i urlopy, o których mowa w ust. 5a.

W przypadku nieobecności dłuższej niż rok nauczyciel obowiązany jest do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze (art. 9d ust. 5 KN).

Wspomniany art. 9d ust. 5a KN informuje, że:

“W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu ojcowskiego, staż ulega przedłużeniu o czas trwania tej nieobecności. W przypadku, gdy łączny czas nieprzerwanej nieobecności w pracy z przyczyn, o których mowa w zdaniu pierwszym oraz w ust. 5, jest dłuższy niż rok i 6 miesięcy, nauczyciel jest obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze."

Nauczyciel kontraktowy i nauczyciel mianowany mogą przerwać staż na swój wniosek w każdym czasie. W przypadku ponownego rozpoczęcia stażu odbywają staż w pełnym wymiarze.

Awans zawodowy nauczyciela a zmiana miejsca zatrudnienia

Nauczyciel może zmienić miejsce zatrudnienia. Czy to wpływa na jego awans zawodowy? Wyjaśnieniem będzie Art. 9f.Ust.2, który informuje, że: Nauczycielom, którzy w okresie trwania stażu zmienili miejsce zatrudnienia, do stażu, o którym mowa wart. 9c ust. l pkt 2, zalicza się okres dotychczas odbytego stażu, jeżeli podjęli zatrudnienie w szkole nie później niż w okresie 3 miesięcy po ustaniu poprzedniego stosunku pracy i za okres dotychczas odbytego stażu otrzymali pozytywną ocenę dorobku zawodowego.

Ust. 3. Ocenę, o której mowa w ust. 2, uwzględnia się przy dokonywaniu oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres całego stażu.

Jakie jeszcze wymagania należy spełnić, aby zostać nauczycielem mianowanym?

Wymienione powyżej zasady dotyczące awansu zawodowego nauczyciela, dotyczą jedynie podstawowych wymagań. W praktyce jest ich więcej, a zasady przyznawania awansu potrafią być zawiłe. Mimo wszystko cel jest w zasięgu osób ambitnych, które wiążą swoją karierę z szeroko rozumianą edukacją. Przygotowaliśmy szkolenie pt. „Jak zostać nauczycielem mianowanym? Awans zawodowy nauczyciela”, w którym szczegółowo opisujemy wymagania, przedstawiamy Plan Rozwoju Zawodowego, przykłady sprawozdania opisowego i wiele innych, przydatnych elementów. Wszystko to pomoże nauczycielom w przygotowaniu się do uzyskania awansu. Trzymamy kciuki i życzymy powodzenia na egzaminach!

Kliknij aby powiększyć