Prowadzenie projektów badawczych w przedszkolu - czy jest efektywne?

Jak przygotować się do pracy z dziećmi przy projektach badawczych?

Prowadzenie eksperymentów naukowych i badań, nawet z przedszkolakami jest bezpieczne. Ważne są poruszane tematy i poziom trudności zabawy. Jak przygotować się do pracy z dziećmi przy projektach badawczych?

Istnieje wiele metod nauki, a mimo tego w społeczeństwie dominują te najmniej efektywne. Stożek Dale’a przedstawia ich graficzne uszeregowanie. Na dole skali znajdują się wykłady/lekcje i czytanie. Nie oznacza to, że nie są one potrzebne, wręcz przeciwnie. Zdobyta wiedza daje najczęściej ogólny i niekompletny obraz. Trzeba go odpowiednio uzupełnić, a świetnym do tego źródłem, są wykłady i książki. Zainteresowane dziecko samo będzie upominało się o wyjaśnienie, a to dobra okazja, aby podsunąć mu kilka rozwiązań.

Z drugiej strony skali znajduje się nauczanie innych, a tuż za nim jest nauka poprzez praktykę. Zdecydowanie łatwiej pokazać i pozwolić dotknąć liścia, aby zrozumieć, czym jest niż np. powiedzieć, jak informuje Wikipedia: „jest to organ roślinny, element budowy części osiowej roślin telomowych”. Dziecko, które zobaczy, pozna i zrozumie, będzie chciało podzielić się zdobytymi informacjami np. z rodzicami lub rodzeństwem. Jest to skuteczny sposób, aby sprawdzić i utrwalić nową wiedzę.

Stożek Dale’a

Źródło: http://szymonwieloch.com/pl/ 

Skuteczny prezentacji informacji podczas lekcji

Ważne jest, w jaki sposób mówimy do dzieci i to, jak tłumaczymy im różne zagadnienia. Czy Twoje metody prowadzenia lekcji są dla nich atrakcyjne, czy raczej uczniowie nudzą się na nich? Trzeba je odpowiednio zachęcić do skupienia uwagi i słuchania. Jak to zrobić? Najlepiej zaciekawić podopiecznych. Nawet zwykła lekcja matematyki może być bardzo interesująca.

Przedstawimy najczęściej spotykany, ale mało efektywny przykład oraz ten, który może być bodźcem do zmiany dotychczasowego podejścia u nauczycieli i uczniów. 

Wprowadzenie zainteresowało dzieci, zbudowało napięcie, a także pozostawiło tzw. lukę informacyjną. Uczniowie są ciekawi (Ty pewnie też  jesteś, prawda?) czy meteoryt faktycznie uderzy w Ziemię, czy raczej ją ominie. Wszystko to można obliczyć. Co więcej, podopieczni mogą i prawdopodobnie będą chcieli zrobić to samodzielnie! Ciekawość i chęć poznania odpowiedzi działa motywująco, co pomaga zapamiętać wzór, jak prawidłowo podstawić do niego wartości i co będzie oznaczał wynik obliczeń dla ludzkości. Takie zadania można stosować ze starszymi dziećmi. Co zrobić, aby zainteresować młodszych?

Czym jest metoda projektów badawczych?

Jedna z definicji informuje, że projekty badawcze to aktywizująca metoda pracy z dziećmi na różnych poziomach edukacyjnych, która pozwala na rozwój – zarówno nauczyciela, jak i dzieci – w bardzo wielu obszarach.

Jest metodą, w której dzieci mogą wziąć odpowiedzialność za własny rozwój, pracę i naukę. Jednocześnie umożliwia rozwijanie zainteresowań i indywidualizację pracy uczniów. Jest sposobem realizacji zadań, który pozwala dzieciom poznawać i zrozumieć świat podczas wielu aktywności, na różnorodne sposoby i w odpowiednim dla nich tempie. Nauczyciele zaś, są w stanie zrealizować wszelkie zagadnienia ze wszystkich obszarów podstawy programowej mimochodem, podczas wykonywania wielu różnorodnych zadań wspólnie z dziećmi.

Metoda projektów badawczych może być również jednym ze sposobów indywidualizowania pracy dzieci, aktywizowania ich, zachęcania do dogłębnego badania wybranego przez nie tematu. Badanie to polega na obserwacji, zadawaniu pytań, prowadzeniu doświadczeń, eksperymentów, stawianiu hipotez i przewidywaniu. Bardzo ważnymi umiejętnościami, które dzieci ćwiczą w trakcie realizacji projektu, są: odgrywanie ról, wytrwałość w zabawie, interakcja, włączanie się do zabawy grupowej, rozwiązywanie konfliktów czy wspieranie rówieśników.

Jakie są główne założenia pracy metodą projektów badawczych?

W nauce przez praktykę ważne jest, aby dostosować poziom trudności projektu do etapu rozwoju dzieci. Dzięki temu nawet trudne zagadnienia możesz wyjaśnić, posługując się ciekawymi przykładami (meteoryt). O czym warto pamiętać, projektując lekcję?

Założenia pracy metodą projektów badawczych:

• Dzieci uczą się przez doświadczanie świata, przy zaangażowaniu emocjonalnym oraz obserwacje innych osób;
• Projekt powinien odpowiadać na potrzeby rozwojowe dzieci w wieku przedszkolnym (ewentualnie starszych uczniów);
• Zadania mają odnosić się do wielu wymiarów samodzielnego uczenia się dzieci m.in. zdobywania wiedzy, umiejętności, ustalania własnych predyspozycji w uczeniu się, uczuć towarzyszących realizacji projektu;
• Nauczyciel jest jedynie mentorem, wsparciem i przewodnikiem w procesie zdobywania wiedzy. Dzieci uczą się przede wszystkim samodzielnie, z udziałem rówieśników, obserwując inne osoby, korzystając z dostępnych źródeł;
• Naturalne przekształcanie wiedzy zdobytej w praktyce, na pojęcia ogólne, tworzenie prostych definicji, skojarzeń i uogólnień, budowanie poszerzonej siatki wiedzy, rozumienie symboli są podstawową aktywnością dzieci/uczniów;
• Badania, zabawa, obserwacje, doświadczanie są naturalnym sposobem uczenia się małych dzieci i wsparciem w nauce starszych uczniów;
• Działanie z realnymi przedmiotami, na konkretach, przy użyciu prawdziwych narzędzi, stosowanie odkrytych prawidłowości w działaniu;
• Zmiana podejścia w przekazywaniu wiedzy – z systemu klasowo-lekcyjnego i aktywności nauczyciela, na aktywną postawę dzieci i merytoryczne wsparcia nauczyciela jako mentora;
• Zadaniem nauczyciela jest tworzenie ram, które pozwalają dzieciom zrozumieć, jakie są wobec nich oczekiwania. Nauczyciel nie dominuje w grupie, jednak wspiera dzieci i pomaga kierować pracą przy projekcie;
• Dzieci mają doświadczać świata bezpośrednio i pośrednio, poprzez różne źródła wiedzy oraz porządkować informacje o swych osobistych doświadczeniach. Nauczyciel nie może prezentować dzieciom gotowych odpowiedzi na postawione pytania;

Wskazówki dotyczą wielu elementów. Nauczyciele i rodzice z pewnością ugruntują i poszerzą znajomość tej metody nauki. W końcu wiele technik wychowawczych stosujemy nieświadomi ich terminologii. Umiejętność nazwania i zastosowania danego sposobu to świadome używanie sprawdzonych technik, które w każdej chwili możesz przywołać. Nie inaczej jest z metodą projektów badawczych.

Zalety pracy metodą projektów badawczych

Łączenie nauki i zabawy to dobra okazja do nawiązania lepszych relacji z dzieckiem. Wzajemne zrozumienie będzie przychodziło dużo łatwiej, nawet gdy w szkole lub domu pojawią się sytuacje sporne na linii nauczyciel-uczeń lub rodzic-dziecko. Korzyści ze stosowania opisywanej techniki jest znacznie więcej.

Jakie zalety ma metoda projektów badawczych?

• Rozwijanie umiejętności wspólnej zabawy i nauki w atmosferze zaufania i serdeczności;
• Siłą napędową działania i uczenia się jest aktywność badawcza oraz zaangażowanie dzieci. Podopieczni uczą się tego, co ich interesuje i co dla nich ważne;
• Wzmacnianie potencjału dzieci – wsparcie cech, które są ważne w procesie uczenia się, a przy tradycyjnym podejściu w przekazywaniu wiedzy, mogą nigdy nie zostać ujawnione. Sprzyja to odkrywaniu dziecięcych talentów, indywidualizowaniu pracy;
• Kształtowanie zachowań społecznych, wrażliwości na innych, umiejętności mediacji itp. w działaniu;
• Ponoszenie konsekwencji swoich działań, sprawdzanie ich, korygowanie w bezpiecznym środowisku;
• Rozwijanie umiejętności społecznych m.in. wytrwałości w zabawie, interakcji z rówieśnikami, włączania się do zabaw grupowych i podtrzymywania ich, rozwiązywania konfliktów, wspierania rówieśników;
• Rozwijanie wytrwałości w poszukiwaniu źródeł wiedzy, chęci uczenia się.

Projekty badawcze dla przedszkolaków 

Tematyka organizowanego projektu powinna być zgodna z zainteresowaniami dzieci. Przedszkole to ten etap rozwoju, gdzie dużą część czasu poświęca się na zabawę. Można ten czas spożytkować z korzyścią dla podopiecznych, a przy tym czerpać z tego przyjemność. Nauczyciel może stworzyć uniwersum, którego bohaterami będą dzieci. Ich zadaniem będzie rozwikłanie różnych problemów za pomocą projektów badawczych. Wynik zadania przyniesie poszukiwaną odpowiedź na poruszone zagadnienie. 

Dzieci, młodzież i dorośli, uczą się najefektywniej, praktykując daną umiejętność. Prowadzi to lepszego poznania i zrozumienia nawet skomplikowanego zagadnienia. Stworzenie pewnej wizji, nieco inne nazwanie rzeczy lub tematu, może być bardziej zachęcające i atrakcyjne dla młodego człowieka. Projekty i ciekawe historie pomagają utrzymać ich uwagę i pozwalają lepiej zapamiętać poruszane tematy. Pewnie pamiętasz, w kierunku czego leciał meteoryt i jak nazywają się wzory, które pomogą w obliczeniu trajektorii jego lotu, prawda?

Chcesz jeszcze lepiej współpracować ze swoimi podopiecznymi? Może zależy Ci, aby przez długi czas utrzymać uwagę dzieci? Przygotowaliśmy szkolenie: „Jak pracować metodą projektów badawczych w przedszkolu”, które jest inspiracją i przeprowadzi Cię przez to zagadnienie. Wspólne zajęcia mogą być ciekawsze, a Ty zyskasz więcej spokoju i autorytet, nie tylko wśród dzieci.