Zajęcia z klasą na świeżym powietrzu - jakie dają korzyści?

Niegdyś lekcja poza szkolną klasą kojarzyła się ze swobodnym spędzeniem czasu, a nie nauką. Obecnie, podejście się zmienia, a zajęcia na świeżym powietrzu mają określony harmonogram. Oznacza to, że dzieci nabywają wiedzę i jednocześnie korzystają z dobrodziejstw, jakie daje natura. 

Warto wykorzystać ten aspekt. Tym bardziej, że codziennie żyjemy w pędzie, większość osób, w tym dzieci, prowadzi siedzący tryb życia. Konsekwencją są różnego rodzaju dysfunkcje psychosomatyczne i zaburzenia rozwojowe, takie jak ADHD, otyłość, alergia, astma, a nawet depresja. 

Bliżej natury

Człowiek jest elementem przyrody, a rezygnacja z wzajemnych kontaktów prowadzi do zaburzeń w organizmie. Każda aktywność w terenie, nawet zwykły spacer, zaspokaja potrzebę ruchu, wyostrza zmysły, wzmacnia odporność i wpływa na rozwój inteligencji. Powrót na łono Matki Natury to dla wielu osób niesamowite odkrycie. Przebywanie wśród drzew ma dobroczynny wpływ na zdrowie. 

Oto kilka przykładów:

• Sosna zwyczajna - wzmacnia inteligencję, pokazuje nowe rozwiązania, uspokaja wewnętrznie oraz usuwa objawy zmęczenia i zapobiega depresji. Daje solidne podwaliny do odbudowywania sił życiowych i witalności;
• Jawor - przywraca i wzmacnia równowagę. Oczyszcza psychikę z zaburzeń i ciało z chorób skórnych;
• Kasztanowiec pospolity - rozwija intelektualny potencjał oraz poprawia możliwości przyswajania wiedzy. Pomaga otworzyć się na uczucie, dogłębniej poznać miłość oraz przezwyciężyć swoje lęki i słabości;
• Modrzew europejski - to drzewo twórczości, inspiracji i dobrego wyboru. Pozwala porzucić to, co było, zapomnieć o przykrych historiach, pożegnać stare związki i bez cierpienia przejść do nowego etapu w życiu;
• Topola biała - jest drzewem idealnym dla osób samotnych, które pragną odnaleźć w życiu prawdziwą przyjaźń i miłość. Topola wzmaga uczucia wyższe, uczy szlachetności i otwiera nowe drogi na różnych płaszczyznach życiowych;
• Jesion wyniosły - poprawia nastrój i dodaje energii do podejmowania nowych obowiązków, które wymagają czasu, poświęcenia i uwagi. Właściwości jesionu korzystne są dla osób smutnych, przepracowanych oraz zmagających się z chorobami nerek, pęcherza i artretyzmem;
• Grab zwyczajny - przywraca harmonię ducha, ale przede wszystkim wzmacnia organizm i stabilizuje ciało. Wskazany dla osób z chorobami reumatycznymi oraz innymi dolegliwościami związanymi ze starzeniem się organizmu;
• Lipa drobnolistna - dodaje sił witalnych, rozjaśnia umysł, podnosi na duchu. Jest drzewem ochronnym, dlatego też łagodzi różne lęki i ułatwia zrozumienie innych ludzi. Lipa sprzyja natchnieniu, dlatego warto pod nią usiąść, by poszukać inspiracji;
• Brzoza brodawkowata - oczyszcza duszę i ciało z negatywnych emocji, obdarzając dobrym samopoczuciem, wyciszeniem i pocieszeniem. Medytacja w cieniu brzozy pozwala bardziej rozbudzić intuicję oraz przynosi dobre pomysły;
• Robinia akacjowa - to drzewo, które dodaje energii i siły oraz ochoty do pracy. Dobrze wpływa na ludzką podświadomość i wzmacnia siłę woli;
• Dąb szypułkowy - dodaje odwagi, mocy, sił witalnych, energii oraz aktywizuje do działania. Doskonale oczyszcza psychikę, wzmacnia pozytywne cechy charakteru, rozwija wewnętrzną mądrość oraz wspomaga samorozwój;
• Wiąz szypułkowy - drzewo wybaczenia, pojednania, zrozumienia i tolerancji. Bezpośredni kontakt z wiązem pozytywnie, życzliwie nastraja nas do otaczającego świata i uczy dobrego kontaktu z innymi ludźmi, nawet tymi, którzy są nam nieprzychylni;
• Jodła pospolita - odblokowuje, silnie oczyszcza i usuwa stare blokady energetyczne. Potrafi wyleczyć z zazdrości, nauczyć radzenia sobie z negatywnymi emocjami, wyciszyć, wesprzeć i ukoić;
• Świerk pospolity - uczy radzenia sobie z rzeczywistością, pokonywania lęków, pracy ze swoimi mocnymi stronami. Kontakt ze świerkiem zapewnia zachowanie obiektywizmu i realizmu w podejmowaniu przeróżnych życiowych decyzji;
• Buk zwyczajny - uczy dystansu do świata, wzmacnia psychicznie i fizycznie. Jest polecany szczególnie nieśmiałym i narażonym na stres. To antidotum na lęki, zły humor i napięcia;
• Jarzębina - oczyszcza ze złych energii i zabezpiecza przed nimi. Uspokaja, wycisza, daje życiowe zrozumienie, poszerza intuicję i świadomość. Jej moc dobrze wpływa na osoby, które mają problemy z podejmowaniem decyzji;

Bliskość przyrody wpływa wielowymiarowo na ciało i umysł dzieci, a także dorosłych. Lekcje biologii na temat otaczającej flory, najlepiej zaprezentować na żywym organizmie - w tym wypadku dosłownie. Dzieci chętniej uczą się przez odkrywanie i empiryczne poznawanie rzeczywistości. W końcu większość podopiecznych doskonale zna kasztany i żołędzie, z których jesienią konstruują ludziki. Lekcja w stylu outdoor to świetna okazja na pogłębienie wiedzy ze świata roślin.

Koncepcja: edukacja na łonie natury

Dobroczynny wpływ przyrody na organizm człowieka był znany już w starożytności. Obecnie, wiele czynników takich jak: zmiany sposobu życia, aktywności, spędzania czasu wolnego, dominujący siedzący tryb pracy w zamkniętych pomieszczeniach, sprawia, że wielu z nas zaczyna na nowo przekonywać się do tego, co w przeszłości zostało odkryte. Aktywność na świeżym powietrzu zyskuje coraz większe grono zwolenników.  

Zauważ, jak wiele walorów ma edukacja outdoorowa. Łączy bowiem ze sobą aktywność na świeżym powietrzu, z edukacją przyrodniczą oraz rozwojem osobistym i społecznym. Za pedagogiką przygody kryją się pewne konstrukty, które przyczyniają się do rozwoju jednostki. 

Zaliczyć do nich można między innymi:

• teorię uczenia się przez doświadczenie;
• samoocenę;
• teorie atrybucji;
• poczucie umiejscowienia kontroli;
• hierarchię potrzeb;
• postrzeganie siebie;
• pewność siebie;
• refleksję.

Cechy edukacji outdoor

Edukacja outdoor jest stosowana zamiennie z pedagogiką przyrody. Pokazuje to, że nie samo wyjście poza klasę jest ważne, ale miejsce, w którym odbędą się zajęcia (np. park, las, łąka). Nie trzeba wyjeżdżać za miasto, aby nauczyć się nazw drzew i zobaczyć, jak wygląda większość z nich. 

Charakterystyka kluczowych zasad outdoor education:

• nauczanie zastąpione zostaje samodzielnym uczeniem się dziecka;
• wybierane są formy pracy grupowej, z uwagi na większą efektywność i skuteczność;
• uczniowie mają prawo wpływać na proces edukacyjny, mają możliwość dokonywania wyboru gier, zabaw, zadań, wyzwań, projektów, odwiedzanych miejsc;
• eliminuje się narzucanie uczniom gotowego, niepodlegającego modyfikacji planu;
• uczniowie zdobywają wiedzę przez działanie - większość omawianych tematów jest przekazywana na zasadzie praktycznych doświadczeń;
• proces uczenia opiera się na najnowszych teoriach naukowych;
• dużą wagę przywiązuje się do panującej atmosfery, która powinna zapewniać uczniom bezpieczeństwo we wszystkich obszarach funkcjonowania;
• w ramach oceniania stosuje się informację zwrotną lub ocenianie kształtujące;
• dopuszcza się błędy, ponieważ bez nich nie ma postępu;
• nauczyciel staje się mentorem, przewodnikiem i towarzyszem.

Korzyści wynikające z pedagogiki przyrody

Najważniejszą korzyścią jest rozwijanie przez uczniów umiejętności, które ułatwią im funkcjonowanie oraz będą pomocne w dorosłym życiu. 

Kompetencje miękkie ułatwiają pracę w grupach, podczas której często ścierają się poglądy, buduje się wzajemne zaufanie, kształtuje zespół czy wypracowuje kompromisy. Umiejętności te, niezbędne i szczególnie cenione na współczesnym rynku pracy. Kształtowanie tych cech w szkole, usprawnia proces nauczania i uczenia się oraz wpływa na dobrą atmosferę w zespołach uczniowskich.

Warto, aby nauczyciele wzbogacili swoją wiedzę o szkolenia z zakresu edukacji poza klasą. Atrakcyjne zajęcia pedagogiki przyrody najczęściej organizowane jako pozaszkolne, pozwalają uczniom sprawdzić się w innych sytuacjach, integrują zespół klasowy, a nauczycielom umożliwiają lepsze poznanie młodzieży. Jeśli atmosfera jest pełna życzliwości, a uczniowie czują się bezpiecznie i swobodnie (a nie pod nieustanną kontrolą wynikającą z oceniania stopniującego), mają większą możliwość zbudowania fundamentów pod niezwykle ważne poczucie własnej wartości. Uczeń, który wierzy we własne siły i nie boi się eksperymentować, osiąga lepsze wyniki w nauce.

Warto wspomnieć o jeszcze jednej zalecie zajęć w plenerze, ważnej zwłaszcza w edukacji przyrodniczej. Dzięki doświadczaniu świata uczniowie kształtują pozytywną relację z naturą. Niestety, coraz częściej nauczyciele doświadczają sytuacji, w których uczniowie przyznają się do rzadkich kontaktów ze środowiskiem naturalnym. Większość młodzieży znaczną część czasu spędza przed komputerem lub smartfonem, zupełnie niezainteresowana otaczających ich światem. Cierpią na tym głównie dzieci mieszkające w mieście. Dlatego też swobodny kontakt z przyrodą, wspomagany doświadczaniem jej wieloma zmysłami, pozytywnie wpływa na budowanie naturalnej więzi ze środowiskiem.

Zajęcia outdoorowe mają ogromne znaczenie dla profilaktyki chorób cywilizacyjnych. Dają one możliwość aktywnego prowadzenia zajęć i łączenia ich z elementami ruchu, co dodatkowo wpływa na integrację zespołu klasowego i budowanie wzajemnego zaufania. Inne korzyści społeczne takich zajęć to kształtowanie odpowiedzialności za siebie i innych oraz umiejętności współdziałania. Edukacja przyrodnicza daje wiele możliwości przeprowadzenia lekcji w terenie. Korzystajmy z takich okazji, pamiętając, że zajęcia te są zazwyczaj bardziej lubiane przez uczniów niż lekcje w murach szkoły.

Podsumowując, podczas zajęć outdoorowych kształtowane są m.in. takie umiejętności:

• praca w grupie;
• komunikacja interpersonalna;
• samodzielność;
• odpowiedzialność za siebie i innych;
• kreatywne myślenie;
• zaradność;
• umiejętność reagowania w trudnych sytuacjach;
• wiara w swoje możliwości.

Zajęcia na świeżym powietrzu to koncepcja, która spotyka się z aprobatą grona pedagogicznego. Lekcje w takim wydaniu są praktyczne, a analizowane obiekty namacalne. Dzięki temu, dzieci znacznie lepiej przyswajają wiedzę, a przy okazji mogą odetchnąć od zajęć w zamkniętych klasach. Pomaga to odprężyć się, często wyciszyć i nabrać energii na kolejne wykłady. Korzystają również nauczyciele, obniżając w ten sposób stres, a także skutecznie przekazując podręcznikową i praktyczną wiedzę na temat otaczającej flory. Rezultaty można łatwo sprawdzić na zajęciach lub, w przypadku starszych dzieci, na sprawdzianie. Praca pedagoga jest wymagająca, a outdoor education to chwila wytchnienia, którą dobrze spożytkujesz, podobnie jak Twoi uczniowie.

Więcej informacji na ten temat znajdziesz w naszym szkoleniu: https://www.szkolna24.pl/kurs,174,jak-pracowac-poza-klasa-czyli-edukacja-outdoor.