Znajomość pierwszej pomocy może uratować życie!

Podstawowa wiedza na temat udzielenia pierwszej pomocy uratowała i może uratować wiele istnień. Zdarzają się takie sytuacje, gdzie tylko natychmiastowa reakcja pomoże ocalić czyjeś życie. Co warto wiedzieć o zasadach pierwszej pomocy?

Wiedza z niniejszego artykułu jest uniwersalna i praktykowana przez medyków, lekarzy i wszystkich, którzy wiedzą, jak udzielić pierwszej pomocy. Garść wskazówek powinna zachęcić Cię do przyswojenia podstawowych wytycznych. Artykuł warto zapisać i co pewien czas do niego wrócić, aby utrwalić zdobytą wiedzę.

Pierwsza pomoc a aspekty prawne

Pierwsza pomoc to nie tylko moralny obowiązek udzielania pomocy, ale i również kwestia prawna. Każdy z nas jest zobowiązany do tego rodzaju wsparcia w miarę posiadanych możliwości oraz umiejętności.

Wyjątkiem tu mogą być dzieci, osoby starsze czy niepełnosprawni gdzie ich pomoc może okazać się dość ograniczona. Jednak każdy powinien dążyć do jak najlepszego udzielenia pomocy w miarę posiadanych możliwości np. poprzez powiadomienie służb ratunkowych.

Pamiętaj, że na miejscu zdarzenia bez względu czy to jest ulica, czy szkoła, często nie jesteś sam. Dlatego też staraj się zaangażować jak największą ilość osób, która może okazać się dość pomocna dla Ciebie oraz przyczynić się do poprawienia jakości udzielania pomocy poszkodowanemu.

Pamiętaj, że musisz dążyć do jak najszybszego oraz najefektywniejszego udzielenia pomocy. Każdy kurs powinien zacząć się od przedstawienia kilku podstawowych artykułów prawnych, które będą dotyczyć Cię i są to: Kodeks Karny z dn. 6 czerwca 1997 r. i Kodeks Pracy z dn., 26 czerwca 1974 r.

Najważniejsze pojęcia

• Pierwsza pomoc – zespół czynności podejmowanych w celu ratowania osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego wykonywanych przez osobę znajdującą się w miejscu zdarzenia, w tym również z wykorzystaniem wyrobów medycznych i wyposażenia wyrobów medycznych, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (Dz. U. 2020 r. poz. 186), oraz produktów leczniczych wydawanych bez przepisu lekarza dopuszczonych do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• Stan nagłego zagrożenia zdrowotnego – stan polegający na nagłym lub przewidywanym w krótkim czasie pojawieniu się objawów pogorszenia zdrowia,
• Resuscytacja – czynności, które mają na celu przywrócenie krążenia oraz oddechu,
• Reanimacja – czynności, które mają na celu przywrócenie krążenia, oddechu oraz świadomości dość często przy wykorzystaniu środków farmakologicznych,
• NZK – nagłe zatrzymanie krążenia, jest to ustanie funkcji życiowych,
• BLS – Basic Life Support – podstawowe czynności ratujące życie,
• RKO – resuscytacja krążeniowo-oddechowa,
• SAMPLE – protokół zbierania wywiadu od poszkodowanego, świadków zdarzeń itp., przez osoby nie medyczne, jak i medyczne. Każda litera podpowiada nam, o co powinniśmy zapytać: S – symptomy, co się stało, A – uczulenia i alergie zwłaszcza na leki, M – jakie leki przyjmuje na stałe oraz doraźnie, P ­– przebyte choroby, operacje, L – kiedy był ostatni posiłek, jak z przyjmowanie płynów, E – co się stało przed wystąpieniem objawów, co poprzedziło uraz lub stan chorobowy, ciąża, itp.,
• ABC – A: sprawdź drożność dróg oddechowych (odchyl głowę do tyłu), B: sprawdź, czy jest oddech (min. 2 oddechy na 10 sekund), C: sprawdź oznaki krążenia (kolor skóry, wysiłek oddechowy, ruchy klatki piersiowej, pokasływanie, odruchy)

Podstawowe wyposażenie apteczki pierwszej pomocy

Wyposażenie apteczki pierwszej pomocy powinno być przemyślane i dostosowane do potrzeby danej jednostki, instytucji, zakładu pracy.

Apteczkę pierwszej pomocy możemy stworzyć samodzielnie wg. własnego zapotrzebowania lub przy pomocy specjalisty BHP czy też lekarza, który sprawuję opiekę nad daną placówką. Na rynku możemy kupić gotowe apteczki pierwszej pomocy wg. europejskich standardów DIN (13167, 13164, 13157, 13169) lub też indywidualne przygotowane pod danego klienta i instytucję.

Najważniejsze wyposażenie, które powinna zawierać apteczka:

• plaster na kółku (np. foliowy, tkaninowy);
• plaster z opatrunkiem (np. cięty z metra);
• chusta trójkątna (np. bawełniana, flizelinowa);
• bandaż dziany i elastyczny (różne rozmiary);
• gaza jałowa;
• nożyczki;
• maseczka do RKO (zalecane pocket maski);
• rękawiczki jednorazowe (różne rozmiary);
• Koc ratunkowy (folia życia);
• chusteczki do dezynfekcji powierzchni lub skóry;
• płyn do dezynfekcji rąk lub skóry;
• worek na odpady.

Dodatkowym wyposażeniem może być:

• lód w sprayu;
• opatrunki hydrożelowe;
• pęseta;
• sól fizjologiczna (np. do przemycia rany lub płukania oka).

Kontrowersyjnym tematem nadal są leki, czyli środki farmakologiczne. W apteczce pierwszej pomocy nie powinny znajdować się leki, które są dostępne bez recepty (OTC) a tym bardziej leki na receptę (RP), chyba że jest to uzgodnione oraz zatwierdzone przez lekarza.

W domowej apteczce pierwszej pomocy oczywiście posiadamy wiele różnych leków, które są dopuszczone do ogólnego obrotu, jednak musimy pamiętać, aby sprawdzać daty ważności leków, a także dbać ściśle o odpowiednie ich przechowywanie.

Wróćmy do pytania, czy w pierwszej pomocy wolno stosować środki farmakologiczne? – tak i nie. Musisz wiedzieć jedną ważną rzecz – podając jakikolwiek lek poszkodowanemu, możesz doprowadzić do powikłań, a nawet wystąpienia wstrząsu. Podanie środków powinien poprzedzić wywiad od poszkodowanego. Pojawia się jednak pytanie, czy poszkodowany jest świadomy i poczytalny w danej sytuacji?

Prawidłowe wezwanie pomocy

Prawidłowe wezwanie pomocy przez nauczyciela, opiekuna czy też innego świadka zdarzenia odgrywa bardzo ważną rolę. Każdy nagły stan pacjenta wymaga udzielenia pomocy bezzwłocznie, a ponadto musi być wezwany zespół ratownictwa medycznego, który to przejmie Twoje czynności związane z pierwszą pomocą.

Kiedy należy wezwać ZRM?

Na wstępie należy pamiętać, że pogotowie ratunkowe – Zespoły Ratownictwa Medycznego (ZRM) – w czasach pandemii zajmują się bezpośrednimi stanami zagrożenia życia i zdrowia w myśl ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym. Są to stany zagrożenia, które mogą się nagle pogorszyć.

Do takich stanów będziemy zaliczać m.in.:

• nagła utrata przytomności;
• omdlenia;
• wysokie gorączki (zwłaszcza u dzieci i osób starszych);
• oparzenia;
• porażenia prądem;
• zakrztuszenia i zadławienia;
• zaburzenia świadomości;
• krwotoki;
• drgawki;
• bóle w klatce piersiowej;
• urazy;
• wypadki komunikacyjne;
• zaburzenia czucia (np. niedowłady);
• nagłe zatrzymanie krążenia, itp.

Aby wezwać ZRM, należy wykonać połączenie pod numerem 112 lub 999.

Podczas rozmowy z operatorem lub dyspozytorem medycznym powinieneś udzielić niezbędnych informacji, takich jak:

• dokładne miejsce zdarzenia (np. miejscowość, ulica, charakterystyczny budynek, pomnik, skrzyżowanie, numer słupka);
• rodzaj zdarzenia (np. pożar, zachorowanie, wypadek);
• ilość poszkodowanych (ilość, orientacyjny wiek, płeć);
• ich stan ogólny (np. przytomny/nieprzytomny, oddycha/nie oddycha, krwawi);
• możliwe dodatkowe zagrożenia (np. wyciek substancji chemicznej, niestabilna konstrukcja);
• imię i nazwisko swoje oraz poszkodowanego (czasem dyspozytor potrzebuje informacji, kim jest wzywający).

Nie kończ rozmowy z DYSPOZYTOREM pierwszy!

Jeśli jest możliwość rozładowania Ci się telefonu lub utraty połączenia, powiedz to dyspozytorowi oraz podaj możliwy inny numer do kontaktu, na który można by oddzwonić.

Dyspozytor medyczny może do Ciebie oddzwonić, dlatego powinieneś mieć przy sobie telefon cały czas (często dyspozytorzy dzwonią z numerów zastrzeżonych, dlatego pamiętaj, aby odbierać każdy telefon, który będzie dzwonił).

Dodatkowym i ważnym elementem wezwania pomocy, jest przygotowanie się przyjazdu Zespołu Ratownictwa Medycznego.

Pamiętaj o kilku ważnych elementach:

• Jeśli jesteś w miejscu, które może sprawić trudności w dojechaniu z uwagi np. na złą lokalizację miejsca, brak drogi dojazdowej itp. – wyślij kogoś ze świadków lub znajomych, aby poszli i podprowadzili ZRM – w chwili nagłych stanów zagrożenia życia i zdrowia jest to kluczowy element, który skraca czas dotarcia i szybsze udzielenie pomocy!
• Przygotuj dokumentację medyczną – każda placówka oświatowa powinna prowadzić historię i przebieg zdrowia uczniów, przygotuj dokumentację zwłaszcza informację ważne, które mogą być przydatne dla ZRM
• Przygotuj dokument tożsamości z peselem – jeśli jest to dziecko, które nie posiada dowodu osobistego, powinna być to książeczka zdrowia, pamiętaj! – karta NFZ śląska nie jest dokumentem tożsamości
• Przygotuj leki pacjenta
• Oświetl budynek, jeśli jest ciemno czy też noc – kierowca ZRM będzie łatwiej mógł do Was dotrzeć
• Otwórz drzwi frontowe, wejściowe, wewnętrzne – podłóż stopkę lub klin, sprowadź windę na dół itp.
• Zamknij zwierzęta – jeśli na miejscu znajdują się zwierzęta, trzeba je zamknąć w osobnym pomieszczeniu – pamiętaj, że ZRM nosi na sobie wiele zapachów nie raz nie wyczuwalnych przez człowieka, ale wyczuwalne dla np. psa co może okazać się przyczyną agresji i ataku.

Jeśli jest to możliwe, usuń przeszkody na drodze do budynku, pacjenta np. źle zaparkowane samochody, meble, kartony, buty itp.

Zasady pierwszej pomocy. Warto je znać!

Wiesz jak w dobie wszechobecnej technologii przywrócić funkcje krążeniowo-oddechowe z użyciem AED? Może interesuje się wiedza o tym, jak przywrócić oddech niemowlakowi, dziecku lub osobie dorosłej? W naszym Kursie Pierwszej Pomocy dowiesz się tego i znacznie więcej o tym, jak pomagać np. przy drgawkach czy duszności. Możesz uratować czyjeś życie!